روغن زیتون نیز مانند سایر روغن های گیاهی صد درصد چربی است اما چربی خوب! بخش زیادی از این جذابیت و معروف بودن روغن زیتون مربوط به پژوهش هایی است که درباره رژیم غذایی مدیترانه ای انجام شده است و همان طور که می دانید روغن زیتون عنصری کلیدی در این نوع آشپزی است. بازاریابی هوشمندانه نیز در این میان نقش مهمی بازی می کند. صنعت تولید روغن زیتون را پژوهش های بسیاری حمایت می کند و صنعتگران این حوزه با تأمین نظر پژوهشگران و متخصصان تغذیه سعی می کنند ماهرانه تولیداتشان را به سوی ذائقه مشتری سوق دهند.
روغن زیتون اغلب اوقات توصیه می شود زیرا سرشار از چربی تک اشباع نشده است. برای بسیاری از افرادی که به دنبال سلامتی هستند، هیچ کدام از روغن ها با روغن زیتون قابل مقایسه نیستند. برای این گونه افراد و نیز برای بیشتر متخصصان، ویژگی های دیگر روغن زیتون است که در کنار اثرش بر کلسترول خون، آن را بر سایر روغن ها برتری می دهد؛ یکی از این نکات میزان ترکیبات پلی فنل است که در روغن زیتون وجود دارد. بیایید نگاهی دقیق تر به داستان روغن زیتون بیندازیم.
چرا روغن زیتون تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته است؟ پژوهش ها درباره روغن زیتون چه می گویند؟
روغن زیتون از عصر برنز در منطقه مدیترانه روغن پایه خوراکی بود. پس سه هزار سال پیش یا بیش از این قدمت دارد. در سال 1958 پژوهشی معروف بر روی اثرات روغن زیتون انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف چربی های تک اشباع نشده باعث کاهش میزان کلسترول بد خون و در نتیجه کاهش میزان بیماری های قلبی می شود. (این مطالعه شامل زنان نمی شد) در این پژوهش که هفت کشور منطقه مدیترانه بررسی و مقایسه شدند نشان داد که یونان، کمترین میزان بیماری قلبی را دارد زیرا نسبتاً اغلب مردم مصرف کننده روغن زیتون بودند.
در نظر داشته باشید یونانیان کارهای دیگری نیز می کنند که باعث کاهش میزان بیماری های قلبی در آن ها می شود. یعنی در کنار مصرف روغن زیتون، مردم رژیم غذایی سرشار از گیاهان دارند و میزان متوسطی از ماهی و میزان بسیار اندکی گوشت می خورند در حالی که فعالیت فیزیکی آن ها نسبتاً زیاد است، پس تشخیص نقش و اهمیت روغن زیتون تا حد زیادی دشوار است. به علاوه در ژاپن که اصلاً روغن زیتون مصرف نمی کنند، میزان بیماری های قلبی بسیار اندک است.
همچنین بسیاری از مطالعات بعدی بر روی رژیم های غذایی سنتی در کشورهای مدیترانه نشان داند که مصرف روغن زیتون، روغن پایه است و برای بیماری های قلبی مفید بوده و میزان مرگ و میر را کاهش می دهد.
پس چه روغنی میزان سطح کلسترول بد (ال دی ال) را افزایش می دهد؟
پژوهش های بسیاری شامل مطالعاتی بر روی حیوانات و پژوهش های نسبتاً کوتاه مدت وجود دارد که بر روی رابطه میان چربی ها و میزان کلسترول خون کار کرده اند. روشن است که غذاهایی با میزان چربی های اشباع نشده باعث کاهش (ال دی ال) کلسترول بد می شود هنگامی که آن ها را جایگزین غذاهایی با میزان چربی های اشباع (مانند کره) کنند. به همین دلیل است که انجمن بیماری های قلب و عروق آمریکا بر گنجاندن چربی های تک اشباع نشده در رژیم غذایی سالم و مفید برای قلب تأکید می کند هرچند میزان چربی های اشباع نشده با چند پیوند دوگانه هم توصیه می شود. بنابراین اگر دغدغه شما این است که میزان سطح کلسترول خوب خون را افزایش دهید، روغن زیتون توصیه می شود.
سایر فواید بالقوه روغن زیتون چیست؟
روغن زیتون حاوی پلی فنل، (گروه بزرگی از ترکیباتی هستند که در بسیاری از غذاهای گیاهی وجود دارد و فواید بسیاری دارد) باید در نظر داشت که گرما دیدن روغن زیتون باعث می شود بخشی از این ترکیبات از بین بروند.
در کنار اثر روغن زیتون بر میزان کلسترول خون، از طرق دیگر باعث کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی می شود. مثلاً برخی از پژوهش ها نشان می دهد که روغن زیتون به کاهش فشارخون کمک می کند (فشارخون مینیمم) و نیز سبب کاهش تمایل خون به لختگی می شود که باز هم میزان خطر حملات قلبی را کاهش می دهد.
در پژوهشی تجربی در سال 2011 که در مجله عصب شناسی منتشر شد مشخص شد سالمندانی که بیشتر از روغن زیتون استفاده می کنند کمتر در معرض خطر حملات قلبی هستند نسبت به افرادی که به ندرت از این روغن استفاده می کنند.
همچنین در مطالعه ای در سال 2015 روشن شد که روغن زیتون میزان فشارخون را کاهش می دهد.
پژوهشی در سال 2017 نشان داد که روغن زیتون فوق العاده تصفیه شده اچ دی ال را افزایش نمی دهد.
چربی اشباع نشده ممکن است به افراد مبتلا به دیابت نوع دو یا کنترل میزان قند خون افرادی که در مرحله پیش دیابت قرار دارند کمک کند. به همین دلیل انجمن دیابت آمریکا پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای را توصیه می کنند. همچنین مطالعات نشان می دهند که مصرف روغن زیتون با کاهش میزان متوسط خطر افزایش بیماری دیابت مرتبط است.